Help! Hoe ga ik om met mijn kind en O.P.F (Other Peoples Food)

Als ouders doe je van alles om je kinderen gezond en veilig te houden: je smeert ze in met zonnebrand (of dwingt ze een t-shirt aan te trekken), riemen om in de auto, je leert ze oversteken en fiets tussen hen en het verkeer tijdens eerste fietsritjes. Logisch dus dat nu jij je eten hebt veranderd en je daardoor veel energieker en gezonder voelt, dat je ook wil dat je kinderen zo eten:

• → Veel eiwitten bij het ontbijt
• → Een lunch vol goede vetten
• → Een bord vol groenten bij het avondeten

Om maar een paar dingen te noemen.
Maar alle ouders weten ook: je bent er niet altijd bij! Vroeg of laat komen ze in aanraking met O.P.F: Other Peoples Food.

Natuurlijk op school/opvang, bij vriendjes thuis, bij buren en... bij opa en oma! Niet iedereen zal jouw plan voor het eten van je kinderen kunnen en willen respecteren. En omdat jij over dit soort OPF-situaties slechts heel beperkt controle hebt, zal je van te voren moeten beslissen hoe je het gaat aanpakken. We schetsen drie mogelijk scenario's...

Scenario 1: het zal wel loslopen!

Sommige ouders maken voedingsregels voor thuis, maar staan buiten de deur veel meer toe... of soms zelfs alles. Stel thuis eten jullie groenten, fruit, vis, gevogelte, vlees, gezonde vetten uit avocado's, olijven, noten en zaden. Dan zou je kunnen zeggen: de basis thuis is zo goed en hier eten ze het merendeel van hun maaltijden... wat er buiten de deur naar binnen gaat, is van ondergeschikt belang: het zal wel loslopen.

Bijkomend voordeel hiervan is dat je kinderen meteen zelf kunnen oefenen met het maken van goede keuzes. Ook hoef jij niet allerlei moeilijke gesprekken aan met andere volwassenen in het leven van je kinderen.
Tijdens de Whole30 die een gezin van 6  bij HealthCreators heeft gedaan, bleek dat de maag-darm-problemen van de een-na-oudste zoon erger werden na het eten van brood/graan. Een ontdekking waarmee hij nu zelf keuzes maakt... maar wanneer hij vaak met buikpijn uit school komt, volgt er wel een gesprek over die keuzes, natuurlijk!

Belangrijk hierbij is dan natuurlijk wel dat je kind oud genoeg is om dat soort verantwoordelijkheid aan te kunnen. Een kind van 2 zal altijd een koekje kiezen boven een worteltje. Wanneer hij/zij wel buikpijn (of iets anders) krijgt van koekjes, is het toch tijd om als ouder dit aan te kaarten bij de volwassene die die koekjes aanbiedt.

Een valkuil zou kunnen zijn dat je kinderen het moeilijk vinden omdat de grenzen vaag zijn: thuis mag ook nooit wat! Juist wanneer wat thuis redelijk stringent wordt toegepast, buiten de deur helemaal wordt losgelaten, kan dat verwarrend zijn. Hierover moet je dus een gesprek aan met je kinderen en ze uitleggen wat hun eigen verantwoordelijkheid is: omdat alles mag, wil nog niet zeggen dat dan ook alles moet.

Deze strategie is natuurlijk niet bedoeld voor gezinnen met kinderen die echt voedselallergieën hebben!

Afwegingen voor deze strategie:

• → Wanneer je probeert om te erachter te komen of je kind slecht reageert op bepaalde voeding, is het belangrijk dat je een behoorlijk periode bepaalde voeding elimineert, ook buitenshuis! Deze methode is dus ongeschikt om triggers op te sporen.
• → Sommige eten kan lang een negatief effect op onze gezondheid hebben, zelfs als het een klein beetje is. Regelmatig hieraan blootstaan, zelfs al is het alleen maar buitenshuis, kan het effect van de gezonde voeding thuis ondermijnen.
• → Door je kinderen buitenshuis te laten eten wat ze willen, kan je ze er niet of nauwelijks op aanspreken op de resultaten ervan. Krijg je 2 stuiterende suikerballen terug na een middagje bij oma, dan kan je er niet over klagen (zeker niet tegen hen). Dit is dan het gevolg van een keuze die jij hebt gemaakt. Hetzelfde geldt voor resultaten als ziek/moe/nukkig. (We weten: met deze opmerking maken we geen vrienden).

Scenario 2: Tussen de lijntjes kleuren

Wanneer je het geen goed idee vind om je kinderen (of andere volwassenen in hun leven) de beslissingen te laten nemen over OPF, maar je hebt ook geen zin om als de 'eetpolitie' door het leven te gaan, zou je flexibele grenzen kunnen opstellen, die voor alle situaties opgaan. Deze grenzen zijn bijvoorbeeld gebaseerd op intoleranties waarvan je weet dat je kind ze heeft of eten waarvan jij overtuigd bent dat ze ongezonde keuzes zijn. Bijvoorbeeld: kinderen die nooit gluten en zuivel eten... ook niet in OPF! Als je weet dat daar het probleem ligt, is dat eten verboden... maar over de rest doe je niet moeilijk buitenshuis.

Wanneer je dit scenario kiest voor je kind, bescherm je ze tegen eten waarvan je weet dat ze zich er naar van gaan voelen... maar laat je nog genoeg opties open voor ze (en voor Other People in OPF). Ook hoef je je kind niet af te leveren met een complete gebruiksaanwijzing en een workshop over 'gezond en minder gezond eten'.
Natuurlijk: dit geeft geen garanties of je regels en grenzen worden nageleefd wanneer je er niet bent... dat hoort erbij: het is een goede oefening in je kind vertrouwen en loslaten.

Afwegingen voor deze strategie:

• → Dit plan is niet foolproof. Er zijn geen garanties dat je grenzen 100% worden nageleefd. Als je kinderen echt serieuze allergieën hebben is dit niet de juiste aanpak voor jullie. Dan zal je nog steeds meer controle willen hebben.
• → Je zult wat (lastige?) gesprekken moeten hebben met bijvoorbeeld familieleden en de school van je kind. Neem daar de tijd voor en ben bereid om je keuzes toe te lichten. Je kunt ze niet in de auto laten stappen en tussen neus en lippen door even roepen: "Oh ja, we zijn gestopt met granen en zuivel. Veel plezier bij je tante!". Geef voorbeelden wat wat jouw afwegingen zijn en wat de gevolgen zijn voor de gezondheid van je kind.
  Ook zal je ze misschien een spoedcursus etiketten lezen moeten geven en uitleggen op welke manieren sommig off limits eten in 'normale' voeding sluipt.
• → Je zult rekening moeten houden met de mogelijkheden voor OPF. Wat zijn de regels van de school voor schooltraktaties? Er wordt tegenwoordig meer rekening gehouden met gezonde traktaties, maar je staat er soms van te kijken wat geaccepteerd wordt als gezonde traktaties! Krijgt je kind een snack op de sportvereniging en wat is dat dan? Ook voor bezoekjes en logeerpartijtjes bij familie zal je wat meer moeten plannen en uitleggen.
• → Jij moet met de alternatieven komen! Andere ouders of familieleden kan je niet dwingen om bijvoorbeeld 1 glutenvrije cupcake te maken voor jouw kind. Dus, misschien moet jij dat dan doen. Hou er dan ook rekening mee hoe ontzettend vaak 'speciale gelegenheden die om eten draaien' voorbij komen (verjaardagen, Kerst, Pasen, afscheid van een leerkracht, mooi weer, een kapotte knie na een val).

Scenario 3: Op. MIJN. Manier!

Sommige ouders vinden het het prettigst wanneer zij complete zeggenschap hebben over wat hun kinderen eten. En ze gaan daarvoor graag het gesprek (of de confrontatie) met de other people van de OPF aan. Dit zijn meestal ouders met kinderen die serieuze voedselallergieën hebben, of ouders die willen uitzoeken of er eten is waar hun kinderen een negatieve reactie op hebben (bijvoorbeeld door een Whole30 te doen). Of ouders die ervan overtuigd zijn dat optimaal gezonde voeding altijd voorrang heeft boven wat als normaal of sociaal  gezien wordt. Het voordeel van dit scenario is dat je compleet vertrouwen kan hebben in wat je kinderen eten. Dat OPF er gewoon niet in komt en er dus ook geen (nare) gevolgen zijn.

Aan de andere kant: dit is een hele beperkende aanpak van de voeding van je kinderen die stressvol kan zijn, voor jou maar ook voor je kinderen. En: de meeste mensen (lees: iedereen) heeft de neiging juist het eten te willen wat verboden is... Wie kent het verhaal van Adam, Eva en de appel niet? Bij kinderen kan dit extra sterk zijn als ze niet begrijpen waarom zij niet mogen wat vriendjes en vriendinnetjes wel mogen...
Het zal waarschijnlijk nog wel werken bij kleine kinderen, omdat die zelf geen keuzes maken, niet zelfstandig naar een winkel kunnen en geen eigen geld hebben. 9 van de 10 keer zal een van de ouders ook aanwezig zijn bij het maken van eetkeuzes. (Dan heb ik het natuurlijk niet over kinderen die het gezonde spul weigeren te eten, dat hebben we in eerdere delen al behandeld).

Wanneer kinderen ouder worden, dan gaan ze waarschijnlijk op den duur rebelleren tegen de regels... juist omdat andere kinderen andere regels hebben. En dat is ok! Hoewel veel ouders dit onwijs moeilijk vinden (en dat is het ook), is dit precies de rol van de ouder. Het is het toppunt van opvoeden. (Succes!)
Deze strategie werkt echter alleen wanneer alle volwassenen in het leven van je kind all-in zijn. En dan krijg je nog te maken met mesen die van niets weten van jouw regels, zoals dat aardige meisje bij de bakker, dat altijd vraagt of je kind een koekje mag.
Als 1 iemand niet meewerkt, dan kom je in vervelende situaties terecht en blijf je met zijn allen in een heel frustrerend cirkeltje rondlopen.

Afwegingen voor deze strategie:

• → Jij zal een heleboel research moeten doen en heel veel moeten voorbereiden. Daar kom je niet onderuit. Het enige wat je kan doen, is erop voorbereid zijn. Iedere verjaardag, ieder logeerpartijtje bij Oma, ieder dagje uit met vriendjes zal je uitleg moeten geven wat je kind wel-en-niet eet... en waarom... en wat consequenties zullen zijn voor je kind (bij allergie bijvoorbeeld). Vaak zal het erop neerkomen dat je wat te eten zult moeten meegeven.
• → Bereid je voor op een heleboel vragen. Een HELEBOEL! Hoeft geen vervelende situatie te zijn, maar wel een waar je voorbereid op moet zijn. Niet alleen zodat je de antwoorden hebt, maar ook dat je weet dat je er tijd voor moet vrijmaken. Ook kan een echt vragenvuur van iemand anders best overweldigend zijn.
• → Bereid je voor op (lastige?) gesprekken, ook hier weer met bijvoorbeeld familieleden en de school van je kind. Neem daar nog veel meer de tijd voor van in scenario 2. Zeg een kleine 999x meer.
  Geef ook hier voorbeelden wat wat jouw afwegingen zijn en wat de gevolgen zijn voor de gezondheid van je kind.
  Je zult hyper duidelijk moeten zijn en ze moeten helpen om jouw regels te volgen: een uitgebreide cursus etiketten lezen moeten geven en uitleggen op welke manieren sommig off limits eten in 'normale' voeding sluipt.
• → Soms zal je moeilijke keuzes moeten maken, bijvoorbeeld als een andere volwassene niet mee wil werken of zelfs de boel opzettelijk saboteert. Misschien zal je dan altijd mee moeten met afspraken waarbij deze persoon over het eten gaat.
• → Je zult ook moeten afwegen wat je doet als een kind een allergie heeft en je andere kinderen niet? Wat werkt voor jullie: solidariteit of flexibiliteit voor wie het kan.
• → Er zullen fouten gemaakt worden, ondanks dat mensen zich voor 100% inzetten. Ook iets om rekening mee te houden.

Jouw keuze

Dit zijn een paar strategieën voor Other Peoples Food. Uiteindelijk zal jij ook hier zelf moeten kiezen hoe je ermee omgaat en misschien werkt een mix van verschillende strategieën het beste bij jou thuis. Misschien moet je ze allemaal uitproberen en kijken wat voor jullie werkt. Kijk dan steeds naar wat de resultaten bij jouw kind zijn... en wat je wil dat de uitkomsten zijn die je wil. Verander dan iets en kijk het een tijdje aan. Succes!

Meer bij Dear Melissa...

Whole30 co-creator en frontvrouw Melissa Hartwig heeft een tweetal van haar  'Dear Melissa' columns gebruikt om advies te geven over het mijnenveld 'Whole30 en grootouders'.
De eerste is het antwoord op een brief van een bezorgde oma.
De tweede advies aan een moeder die te maken heeft met ongezonde kinderen en saboterende grootouders (die ook nog de buren zijn).
Ze zijn in het Engels, maar waarschijnlijk is het eenvoudig genoeg om te kunnen volgen. Let wel op: haar advies is doorspekt met Tough Love. Wel: heavy on the love...