Wat als na je Whole30 je Food Freedom van 90/10 naar 80/20 naar 70/30 verschuift?

Dit is de eerste aflevering in een nieuwe serie waarin HealthCreators’ Brenda (Nederlands enige gecertificeerde Whole30 coach) vragen van Whole30-ers beantwoord. Dominika bijt met haar vraag de spits af.

“Wat als je food freedom langzaam verschuift van 90-10 naar 80-20 en daarna naar 70-30? Wat is de beste manier je te herpakken? Hoe bepaal je dat?”

Dominika

Ha Dominika!
Ik denk dat je vraag voor heel veel mensen herkenbaar is, of ze nu een Whole30 hebben gedaan of niet. De zwart-wit regels van de Whole30 (en andere voedingsprogramma’s en zelfs diëten) zorgen ervoor dat keuzes maken heel simpel is (al is het niet altijd makkelijk).
Iets kan in de Whole30… of niet. Klaar. The End.
In je Food Freedom stap je grijs gebied binnen en word je op jezelf teruggeworpen om keuzes te maken.
Je gaat ineens fietsen zonder je Whole30-zijwieltjes.
Het is daarom heel logisch dat je iets van zekerheid in deze fase probeert terug te winnen, door bijvoorbeeld te werken met een percentage aan uitzonderingen.
Maar zoals ik je in dit blog ga uitleggen, kan zo’n percentage enorm tegen gaan werken! In het eerste boek over de Whole30 (It starts with food) staat dan ook: Pas deze strategie niet toe! Je zet jezelf er alleen maar mee vast… en dat is het tegenovergestelde van vrijheid.

Eerst even wat Whole30 termen uitleggen

Laat ik voor de niet Whole30-ers eerst even wat Whole30-termen uitleggen, zodat ook zij de vraag en het antwoord begrijpen.
Whole30 is ons voedingsprogramma wat focust op je gezondheid, je gewoontes en de manier waarop je met eten omgaat.
Het bestaat uit 3 fases: de reset, wat een 30 dagen eliminatie-fase is. Daarna volgt de herintroductie, waarin je via een systeem de geëlimineerde voedingsgroepen herintroduceert om te kijken hoe jij erop reageert.
De laatste fase is Food Freedom, waarin je met de informatie uit de Whole30 en de herintroductie jouw gezonde leefstijl gaat ontwikkelen en toepassen.
In je Food Freedom ben je vrij om te eten wat je wil.
Je eet wat je kiest en je kiest wat je eet: als het het voor jou waard is en als je het echt graag wil eten… met volledige acceptatie van de consequentie die dat voedsel voor jou heeft. En: zonder schuldgevoel!

90/10 → 80/20 →70/30

Om toch een beetje houvast te creëren voor het aantal uitzonderingen wat je op het Whole30 voedingspatroon gaat maken, grijpen veel mensen terug naar een een soort percentage-regel. Ze eten 90/80/70 procent van de tijd Whole30 en de andere 10/20/30 procent zijn dan voor ‘alle andere dingen’. Dat zijn dan meestal dingen die niet in de Whole30 reset toegestaan waren.
De bekendste en meest gekozen verdeling is die 80/20, vrij naar het ‘Pareto principe’, dat is een systeem om efficiënt te werken…
Vooral in Paleo is 80/20 een veelgebruikte strategie: uitgaand van 21 maaltijden eet je 4 maaltijden die ‘niet-paleo’ zijn. En aangezien Whole30 een paleo-fundament heeft, is dit een strategie die regelmatig wordt toegepast op de Food Freedom fase. Ook door Dominika.

80-20 is geen vrijheid

Voor sommige mensen kan zo’n percentage werken. Naomi met een topsportdoel hield 95-5 met gemak vol. Naomi heeft een controller communicatiestijl en een ‘volhouder’ gewoontetype. Dat helpt enorm. En zelfs dan: het lukt haar ook alleen met zo’n strikt topsportdoel.
Maar Dominika (en ontzettend veel anderen) ervaart dat ze redelijk strikt ’90/10′ begint en dan steeds een beetje verder verschuift naar meer ‘niet Whole30-dingen’. Totdat ze het idee heeft dat de verhouding zoek is en ze wil herpakken.
Dan weet je een ding zeker: deze strategie werkt niet voor jou. En laat ik je geruststellen: het werkt ook niet voor mij.
Daarnaast geeft de behoefte om ‘houvast te creëren’ eigenlijk ook nog iets anders aan… dat je jezelf nog (!) niet helemaal vertrouwt om in het moment een goed besluit te kunnen nemen, eerlijk te zijn over wat het waard is en wat niet. Ergens diep van binnen leeft de overtuiging dat wanneer je echt, altijd alles zou kunnen kiezen… er iets ‘helemaal mis’ zou gaan of dat je zou ‘ontsporen’. En dat gebrek aan vertrouwen in je eigen keuzes, die manier van denken, is een groot obstakel naar Food Freedom.

Verschillende knelpunten

Het knelpunt kan op verschillende vlakken zitten: je definitie van vrijheid in Food Freedom, de manier waarop je kiest en… het feit dat vastgestelde percentages eigenlijk het proces om in het moment te kunnen kiezen frustreren, omdat het eigenlijk onderdeel is van een dieetmindset. En daar willen we door het doen van een Whole30 nou precies mee afrekenen!
In het eerste boek over de Whole30, It Starts With Food, staat dan ook:
“Weersta de verleiding om je voeding te gaan kwalificeren met nummers. Als in: Ik eet voor 90% gezond. Of: Ik doen 80-20.
Ten eerste is 80-20 een beetje zoals een vaste cheat-dag hebben: je stelt dat je een vast van je een percentage van je voedsel aan ongezonde dingen mag eten. Maar, belangrijker: wat betekent dat getal nou precies?
Ga je dan 1 op de 5 maaltijden voor iets super ongezonds, een bord vol fabrieksvoedsel vol suiker, zout, transvet? Of ga je 1/5 van elke maaltijd laten bestaan uit minder gezonde dingen? Wanneer je 20% bestaat uit erwten, hummus, en gluten vrije tortilla’s, dan geeft dat waarschijnlijk een ander resultaat dan wanneer die 20% bestaat uit donuts, pizza en Martini’s.
Kort en goed: hou je Food Freedom flexibel en intuïtief. Zet jezelf niet vast met lege cijfers.”

Wat is de vrijheid van Food Freedom?

De vrijheid in Food Freedom is misschien wel een van de moeilijkste concepten uit de Whole30. Dat komt omdat heel veel mensen (bijna iedereen die een programma volgt om gezonder met eten om te gaan) een dieetmindset heeft.
Het woord ‘vrijheid’ staat in onze maatschappij sowieso een beetje voor ‘zonder regels’, ‘precies doen waar je zin in hebt’ of ‘losgaan’. Dit is ook het idee achter TGIF: Thank God It’s Friday… nu is het weekend, zijn we vrij en kunnen we los!
Dit idee is in bijna alle situaties onterecht, trouwens. Je voelt je vaak vrijer, wanneer je weet waar je aan toe bent en daarvoor heb je grenzen nodig… maar dat terzijde.
Vrijheid heeft veel meer te maken met discipline hebben, kiezen en verantwoordelijkheid nemen, dan met losgaan. De Amerikaanse podcaster Jocko Willink zegt het het best: ‘Disciplin is Freedom‘.
Dit lijkt misschien een beetje gegoochel met woorden maar het is belangrijk. Omdat je in je Food Freedom jouw definitie van vrijheid gaat nastreven. In de ene definitie zie je dat vrijheid is als ‘los gaan’ en in de andere is vrijheid ‘verantwoordelijkheid nemen’. Je resultaat zal per definitie radicaal verschillend zijn.

Hoe dan wel?

Gebruik de info uit de reset en herintro

Food Freedom is de laatste stap in een proces met 3 stappen. Die eerste twee stappen zitten daar niet voor niets.
In de reset breek je met oude gewoontes, loop je keihard aan tegen je eigen gedrag en gebruik je die tijd om dat te onderzoeken. En daarnaast zoek je uit hoe je je voelt zonder voor grote groepen mensen problematische voedselgroepen.
Vanuit een dieetmindset wordt dat laatste vaak geïnterpreteerd als ‘niet-Whole30 voeding is ongezond’. Terwijl Whole30 zegt dat deze voeding voor jou ‘onbekend’ is. Daarom doen we na de reset een herintroductie: om uit te zoeken wat het effect van deze voedselgroepen op jou is.
Met die informatie ga je je Food Freedom in.
De dingen die geen of nauwelijks effect op je hebben, komen misschien weer standaard terug in je voeding. Omdat ze gewoon bij een gezond voedingspatroon voor jou horen. Je kan ze eten en je precies even lekker voelen als in de Whole30.
Wanneer je die dingen toch beperkt, omdat… ja, waarom eigenlijk?
Dat doe je alleen wanneer je stiekem toch vast houdt aan een overtuiging dat Whole30 =gezond en niet-Whole30 =altijd even ongezond.
Die overtuiging is de basis van die glijdende schaal… dat is het punt waarop de dieetmindset je weer te pakken heeft en wanneer jij je goed of slecht gaat voelen over wat je gegeten hebt. Met schuldgevoel, schaamte en negativiteit over je eigen kunnen als gevolg.

Kies verantwoordelijkheid

De manier om het wel te doen, is het hele idee van percentages weg te gooien en te werken aan zelfvertrouwen in het maken van keuzes.
Wil je dit echt eten? (En als dat altijd ‘ja’ is, ga dan met hulp op onderzoek uit welke bullshit verhalen jij jezelf vertelt of tactieken jij gebruikt in het maken van keuzes waar je regelmatig spijt van krijgt).
Is dit eten de consequenties die het voor mij heeft, waard? Evalueer eventueel halverwege het eten nog eens, of de ervaring die consequenties nog steeds waard zijn.

Wees flexibel

Sta jezelf toe om steeds in het moment te kiezen. Natuurlijk weeg je dan de informatie uit de herintro en misschien zelfs de context mee. Natuurlijk maak je voor ijsje nummer 7 deze week een andere afweging dan voor ijsje nummer 1 of 3. Dat is context. Het antwoord kan trouwens ook nog steeds ‘ja’ zijn.
Ook andere context als stress, slaap, training zou je mee kunnen wegen. Als ik moe ben, kan ik beter een siësta plannen dan een ijsje eten.
Je kan dan weken hebben waarin het merendeel van je maaltijden zo in de Whole30 zouden passen. Maar ook weken waarin je veel meer, of zelfs heel veel, uitzonderingen maakt.
En het is allebei ok.

Wanneer weer resetten?

Dan heel snel nog het laatste deel van Dominika’s vraag: Wat is de beste manier je te herpakken? Hoe bepaal je dat?
Laat ik beginnen met hoe je dat NIET bepaalt: je gaat niet resetten omdat je een bepaald percentage niet haalt… terwijl je je eigenlijk nog steeds helemaal happy voelt in je vel.
Dat geeft ook goed aan wanneer je wel gaat kijken of en hoe je opnieuw gaat resetten: wanneer je energie achteruit holt, de pijn in je gewrichten weer terug is, je huid opspeelt, je darmen voelen alsof er aliens in wonen, vul in wat op jou van toepassing is.
Let eens op wat dan je zelfspraak, wat je dan tegen jezelf zegt (“alles is verloren”, “Ik ben te zwak”, “Ik leer dit nooit”) en ga aan de slag met een coach of therapeut of een goeie vriendin om die gedachte te veranderen.
Op praktisch vlak: Vlieg ook dat aan als een leerproces, begin met alleen maar eten van eten waarvan je weet (uit je herintro) dat het bijdraagt aan je gezondheid. Ga op onderzoek na hoeveel tijd het beter wordt, dat je je weer zo voelt als je je wil voelen… en stap dan vol zelfvertrouwen met deze nieuwe informatie opnieuw je Food Freedom in.

Comments are closed.