Vanuit welke stoel neem jij beslissingen?

Je neemt de hele dag beslissingen die allemaal consequenties (positief en negatief) voor je hebben. Alleen al over wat je eet zijn dat er meer dan 200 per dag. Per. Dag.
Met sommige van die beslissingen ben je blij: ze passen precies in het leven wat je voor jezelf wil creëren. En op andere beslissingen… ben je niet zo trots.
Of je loopt er steeds tegenaan dat je ander gedrag zou willen aanleren, maar dat je het niet volhoudt. (Hetgeen we en masse zien gebeuren bij de corona-maatregelen)
Een manier om beter te begrijpen waarom je welke beslissing neemt, is die van de drie stoelen: de kinderstoel, de puberstoel en de volwassene stoel. En dat geeft je meteen een goede vraag om je gedrag mee te onderzoeken: in welke stoel zat ik toen ik dat besluit nam?

Stel je 3 stoelen voor… ben je niet zo goed met fantasie, kijk dan naar het plaatje van dit blog.
Iedere stoel is bedoeld voor een versie van jezelf: een kinderversie in een kinderstoel. Een puberversie in een puberstoel. En een volwassene versie in een volwassene stoel.
Wanneer je een besluit neemt, neem je dat altijd vanuit één van deze stoelen. En het maakt nogal uit vanuit welke stoel je de besluiten neemt…

Kinderstoel

De eerste stoel is voor de kinderversie van jou. Wanneer je in die stoel zit, kies je eigenlijk altijd uit twee ervaringen die je op dat moment kan hebben: pijn of fijn. Je hebt geen flauw benul dat je keuzes (later) consequenties kunnen hebben en dus zal je meestal voor ‘fijn’ kiezen en alleen ‘pijn’ hebben wanneer je geen controle hebt over de situatie (en luidkeels laten weten dat pijn niet leuk is).
Natuurlijk kan fijn ook echt alleen maar fijn zijn zonder nadelige gevolgen… maar van alle keren dat je achteraf denkt: “waar was ik mee bezig?”, zal je zien dat een groot aantal van die beslissingen genomen is vanuit de kinderstoel.
Degene die op die stoel zit en de besluiten neemt, is je innerlijke kind. Je ‘inner child’ wordt gevormd tussen je geboorte en ongeveer zevende levensjaar. Het is de basis van je gevoelens en behoeftes: je creativiteit, passie, spontaniteit, vertrouwen en intimiteit zijn allemaal onderdeel van de kinderversie van jou… En dit deel is ook heel kwetsbaar. Daarom is het een belangrijk deel om diepgaande relaties aan te gaan, want daarin moet je je kwetsbaar op durven te stellen.
Naast kwetsbaar is het ook fragiel: negatieve ervaringen als kind (of eigenlijk de overtuigingen die je er zelf aan verbindt) kunnen de rest van je leven invloed blijven houden. Denk aan overtuigingen als ‘Ik ben niet goed genoeg’ of ‘Niemand houdt echt van mij’ of “Ik kan dat niet”… en soms komt zo’n overtuiging met een bijpassende kinderlijke oplossing: een hele reep chocolade, daar ga ik me vast beter van voelen!
Je kan door ermee aan de slag te gaan jezelf ook leren om nu de volwassene te zijn die je als kind nodig had. Dat heeft zelfs een naam: reparenting, vrij vertaald: ouderschapsherhaling.

Puberstoel

Hoewel wij vaak ervan uitgaan dat pubers heel onbezonnen te werk gaan, staan beslissingen vanuit de puberstoel juist vaak in het teken van onderhandelen. Met jezelf of met anderen.
De lange termijn gevolgen voor jou worden afgezet tegen de korte termijn gevolgen voor jou.
Wanneer je zit en beslissingen neemt vanuit de puberstoel ben je super op jezelf gericht, perfectionistisch, oordelend en een control freak. Ook manipuleer je erop los om de dingen naar je hand te zetten.
Omdat je puber-ik de wereld als koud, verwarrend, afwijzend of gevaarlijk beschouwd, bouw je een veilige muur om je heen of zet je een masker op. Je creëert een ego, een personage wat je beschermt tegen gevaar: echt gevaar of voornamelijk in je gedachtes.
Waar je bij beslissingen vanuit de puberstoel vaak tegenaan loopt, is dat over sommige dingen (waardes!) je niet kan onderhandelen of het laten afhandelen door je ego. Als je met je partner is discussie moet over liefde… au. Als je iemand onder druk moet zetten om respect te krijgen… au.
Toch leiden de meeste mensen (ook wij, ook jij) een groot deel van hun leven vanuit de puberstoel.
Ik heb ooit met iemand gewerkt, die nadat ik de stoelen had uitgelegd, ineens om zich heen ging kijken en letterlijk de puberale beslissingen van iedereen ineens doorzag. Zij vroeg zich toen iets enorm grappigs af: “Wie houdt het hier eigen toezicht op?”.

De volwassene stoel

Dit is de stoel waar vanuit het leven ineens duidelijk is en makkelijk voelt… alleen er lange tijd inzitten is voor ons allemaal heel moeilijk. Het klinkt tegenstrijdig en toch is het waar.
In de volwassene stoel zit jouw beste zelf: 100% jezelf, authentiek, levend in het nu, die met geduld en compassie grenzen stelt voor jezelf en anderen, het houdt bij feiten en waarheden in plaats van verhalen en aannames. Je handelt op basis van je waardes, je eigen leidraad voor jouw leven.
Vanuit deze stoel heb je contact met en gevoel voor de behoeftes van je innerlijke kind en doorzie je de manipulaties in het gedrag van je puber-ik.
Vanuit deze stoel, en alleen vanuit deze stoel, wordt je je bewust van (en kan je voorbij gaan aan) emotionele triggers en negatieve patronen die ons in de weg zitten.

Proces

Om in deze volwassene stoel terecht te komen, is het nodig om aan de slag te gaan met je twee ikken die in die andere stoel zitten. Je kan er niet zomaar komen zonder het proces van kind-zijn en puber-zijn. Door te leren herkennen dat je vanuit het pijn-of-fijn van het kind beslissingen aan het nemen bent, die je op de lange duur meer kosten dan opleveren… moet je je innerlijke kind leren herkennen en die de dingen leren die je als kind gemist hebt. En dat is super lastig omdat je dan eigenlijk in twee stoelen tegelijk zit.
Ook moet je de manipulaties van je puber-ik leren doorzien… alle bullshit verhalen die je jezelf vertelt leren herkennen en dan een andere keuzes maken. Of zoals schrijver Mark Manson zegt: “How to grow the fuck up”. Maar ook schrijver en CEO-coach Jerry Colonna gebruikt dat in de titel van zijn boek “Leadership and the art of growing up”.

De stoelen in coronatijd

Je kan in de coronatijd ook mooi zien wie in welke stoel zit en in welke stoel je zelf zit. Ik heb wel dreinerige dagen gehad waarop ik het ‘allemaal echt niet leuk meer vond, hoor’. Dat was Brenda in een reactie vanuit de kinderstoel.
Ik heb dagen gehad dat ik dacht: “Fuck it met die regels, ik vind [vul iets in] nu belangrijker”. Dat was Brenda in een reactie vanuit de puberstoel. (Ik vermoed dat veel mensen die protesteren tegen de coronaregels in een van deze stoelen zitten).
En ik heb dagen gehad waarin ik kon zien dat er eigenlijk nog best veel belangrijke dingen wel konden, dat met wat creativiteit ik best een eind kwam en waarop ik de verantwoordelijkheid voor onze gemeenschappelijke gezondheid met gemak droeg. Dat was Brenda in de volwassene stoel.
Overigens: ik snap best dat je in de volwassenstoel kan zitten en ervoor kan strijden dat oude mensen niet eenzaam opgesloten mogen zitten, vanuit een waarde als liefde. En ik denk ook dat veel amateurvirologen die ‘gewoon wil terug willen naar het oude en wel nu omdat ze in Burundi ook geen lockdown hebben gehad’, stevig in de puberstoel zitten. Wat dat betreft viel mijn jeugdheld en crush Ernst Jansz enorm van zijn voetstuk deze week.

Volwassen zijn = leren kiezen

Want daar gaat het om: leren kiezen. Soms dapper zijn in plaats van kiezen wat makkelijk is… Welke geneugten zijn de moeite waard voor je? Welke pijn is het waard?
Kiezen wat goed is, wat het juiste is om te doen… boven wat leuk is, snel resultaat lijkt (!) te geven of wat makkelijk is (gemak, het grootste struikelblok ever!).
Liefde ervaren zonder voorwaarde, schaamte, schuld of andere oordelen. Erachter komen dat de dingen die vanzelf gaan, vaak waardeloos zijn en de dingen waarvoor je wat hebt moeten doorstaan, die soms pijnlijke ervaring… dat dat de dingen en ervaringen zijn die waardevol voor je blijken te zijn. Je waardes niet alleen opnoemen en op Instagram rondstrooien, maar ze leidend maken in je leven.
Voldoening kunnen uitstellen, geduld hebben met jezelf en de situatie. Je focussen op de dingen waar je wel controle over hebt en daar alles uithalen.
Kortom: we denken allemaal wel dat we al ‘grote mensen’ zijn, maar opgroeien is iets waar je een leven lang mee bezig bent. En heel af en toe mag je dan in de volwassene stoel zitten.

Comments are closed.