Hoe je met een gezondere keuze je resultaat (en jezelf) kan saboteren

Heel veel mensen willen gezonder worden.
Een van de eerste dingen die ze daarvoor onder de loep nemen, is: wat ze eten.
Een van de laatste dingen waar ze aan willen werken, zijn: hun gewoontes.
Om die tegenstelling, van iets anders eten zonder iets op te hoeven geven, op te lossen… gaan ze ‘gezondere versies’ eten van de dingen die ze altijd al aten… en dat is een hele snelle manier om te falen op je lange termijn doel om gezonder te worden.

“Ik weet dat suiker een ongezonde keuze is, maar ik heb deze [vul naam zoetigheid in] en die zijn gemaakt met natuurlijke suikers uit honing/agave siroop/kokosbloesemsuiker/ahornsiroop/rijststroop (doorhalen wat niet van toepassing is. Dat is tenminste een gezondere keuze, niet? Ik eet tenminste niet de echte [vul naam zoetigheid in].

Deze vraag, of een variatie erop wordt me vraag voorgelegd door mensen die iets aan hun voeding willen veranderen. Wat ze proberen is om wel te veranderen wat ze eten, zonder hun gedrag aan te hoeven passen. In het hort: ze willen hetzelfde blijven doen, met een ander resultaat. Dat is volgens de definitie van Eindstein: krankzinnig.

“Ik doe tenminste niet…”

Weet dit: een zin die begint met de zinsconstructie ‘ik doe tenminste niet’… is de snelste manier om je plan om zeep te helpen. Het is een vorm van een halve vergelijking. Je kan bijna elke keuze die nadelig is voor jou of wat je wil bereiken, ‘goedpraten’ met zo’n halve vergelijking… door het af te zetten tegen iets wat veel duidelijker je resultaat zou saboteren.

“Ik heb me niet gehouden aan mijn hardloopschema maar ik ben tenminste niet opnieuw begonnen met roken”.
Of: “Ik heb 3 muesli repen gegeten toen ik heel erg gestresst was, maar het waren tenminste geen stukken chocoladetaart”.
Of: “Ik ben op dag 22 van mijn Whole30 en ik denk dat ik het wel begrijp en dat ik ermee kap… 22 dagen is beter dan niet van start gaan, toch?”.

“Dit soort suikeralternatieven en ‘suikervrije’ baksels zijn wolven in schaapskleren”

Melissa Urban

Melissa Urban, een van de grondleggers van de Whole30, heeft miljoenen mensen geholpen om hun gezondheid, gewoontes en de manier waarop ze met eten omgaan te veranderen. Ze heeft zo vaak van dit soort halve vergelijkingen gehoord dat haar standaard antwoord is:

Short version: Please do not ever use this phrase with me when I’m trying to help you with change. The end.

– Melissa Urban, on Instagram

Vertaling:
“Kort en goed: gebruik deze zin niet bij mij wanneer ik je probeer te helpen met veranderen. Punt. Uit.”

Derde keuze

Wat is er nu precies zo erg aan zo’n halve vergelijking?
Het is een manipulatie van jezelf, je doet net alsof je maar 2 keuzes hebt.
Rennen of roken.
Muesli of cake.
Halverwege stoppen of niet beginnen.
Je veegt de derde (of vierde of vrijfde) keuze snel onder het tapijt, namelijk: loyaal zijn aan jezelf en je doel om gezond(er) te worden.

Je kan er tenslotte ook voor kiezen om wel te rennen en niet te roken.
Om je Whole30 30 dagen te laten duren, omdat je dat met jezelf had afgesproken.
Geen mueslireep te eten en ook geen taart, maar om op zoek te gaan naar manieren om beter om te gaan met je stress… een keuze die je nu over het hoofd ziet omdat jij jezelf gek loopt te maken met de vraag: “mueslireep of taart?????”. Wat zo stressvol kan worden dat je het allebei opeet…

Een onterecht gevoel van onschendbaarheid

Marshall Goldsmith, een expert op het gebied van gedragsverandering, noemt dit het creëren van een ‘onterecht gevoel van onschendbaarheid’.
Op het moment dat we ervoor kiezen om te gaan falen, op te geven aan ons doel (of nadat we gefaald hebben om door te zetten), vertellen we onszelf: “Ik ben in ieder geval beter dan…”.
We belonen onszelf omdat we niet de slechtste van allemaal zijn… op die manier stellen we onze standaard bij naar beneden, geven onszelf een ‘free pass’ op het vak discipline… we geven onszelf een onterecht gevoel van dat je niets kan gebeuren. Onterecht omdat er wel degelijk iets gebeurt, misschien zonder dat je het merkt: je verliest je zelfrespect en zelfvertrouwen.
Ja, je stelt prachtige, mooi doelen… maar wanneer het erop aankomt kies je wat je NU wil (instant gratification, directe voldoening) en ondermijnt zo de motivatie om te gaan voor wat je HET LIEFSTE wil.
Je geeft jezelf de vrijstelling door tegen jezelf te zeggen dat je het nog altijd beter doet dan heel veel anderen… maar diep van binnen weet je ook dat jij niet jouw 100% hebt gegeven.

Ik doe tenminste niet… klinkt als een heel onschuldig zinnetje, maar wanneer de prijs is dat je je vertrouwen in je vermogen om zelf keuzes te maken verliest, dan is het een ‘duur’ zinnetje. Een snelle manier om alle wegen naar je doel onderuit te halen…

Hou in je achterhoofd: suiker = suiker = suiker = suiker.

SWYPO

Hoe zit het dan met die gezondere versies van zoetigheid of junkfood?
In de Whole30 hebben we daar een term voor: SWYPO.
Dat is een afkorting voor: Sex With Your Pants On.
Whole30 is namelijk gebouwd op een paleo-fundament en in paleo is het heel gebruikelijk om ‘paleo-versies’ te maken van taart, koek, snoep, pizza… noem maar op. Veel mensen die paleo gaan eten raken met doel en al hopeloos verdwaald in die jungle van ‘paleobaksels en paleo-lekkernijen’. Wij hebben de Whole30 gevonden omdat Naomi in haar toenmalige CrossFit Box meedeed met een paleo challenge die aan elkaar hing van mensen die paleotaarten bakten. En zij was de enige die haar doelen in die challenge haalde.
Inmiddels staat het internet vol met recepten die strikt genomen paleo zijn, maar compleet indruisen tegen het idee achter de paleo beweging. Een soort ‘terug naar de basis met veel groenten’ is moeilijk terug te vinden in het recept voor een paleo Twix… of een paleo Nutella-taart.
Op ingredient-niveau is het paleo… in filosofisch niveau: helemaal niet.

Gezondere keuze???

Kort en goed: voor je gezondheid maakt het weinig uit of je een gewone Twix eet of een paleo Twix.
En hier komt de clou: omdat je jezelf kan vertellen dat de paleo Twix gezonder is en dat je “tenminste geen gewone Twix kiest” (← daar is de halve vergelijking!)… dat de kans groot is dat je ook tegen jezelf zegt dat je er ook wel twee (drie… vier…) kan eten of iedere dag een.
Op die manier maken mensen bijvoorbeel de keuze om iedere dag een koekje bij elk bakkie koffie te nemen omdat het een biologische koekje is.
Die term SWYPO stamt trouwens uit 2009 toen de alternatieven op het internet nog overduidelijk niet zo lekker waren als het origineel. (In de vergelijking is seks met je broek uit het origineel…)… Dat is tegenwoordig niet meer per se waar… maar de ondermijnende kracht van de halve vergelijking blijft.

Suiker = suiker

Hou in je achterhoofd: suiker = suiker = suiker = suiker.
Tegen de tijd dat je het verteert en opgenomen hebt zodat het in je bloed terecht komt, doet het er echt niet meer toe of de glucose of fructose afkomstig is van tafelsuiker, honing of kokosbloesem.
Tuurlijk, de honing fanaten beginnen dan over de ‘enzymatische werking’ van honing… maar die verlies je bij temperaturen van boven de 40graden en tenzij je op zoek gaat naar koudgeslingerde honing, is die in het potje uit de supermarkt daar al een keertje geweest… en anders gebeurt het wel in je thee of wanneer je de taart bakt.
Tuurlijk, kokosbloesem suiker bevat wat mineralen… maar heus: je moet vrachtladingen kokosbloesemsuiker eten om te komen aan hoeveelheden die je gezondheid bevorderen (en er zijn vaak groente die die mineralen ook bevatten, in grotere mate en… met veel minder suiker).
Dit soort suikeralternatieven en ‘suikervrije’ baksels zijn wolven in schaapskleren… en hebben voornamelijk een uitwerking op je portemonnee.

Plan van aanpak

Het enige effectieve plan van aanpak is: maak bewuste en weloverwogen keuzes.
Stop met jezelf vergelijken met andere mensen, die leven op junkfood, kettingroken en drankorgels zijn. Dat… is hun leven.
Jij bent verantwoordelijk voor jouw leven.
Jouw leven en jouw keuzes hebben niets te maken met hen. Zelfs niet wanneer je jezelf er (ten onrechte) een goed gevoel mee kan geven.
(De vergelijking de andere kant op kan overigens met zo schadelijk zijn, dat je jezelf de hele tijd naar beneden haalt omdat andere mensen sneller, sterker, mooier, aardiger, whatever zijn… De oplossing is hetzelfde: ga voor jouw beste en stop met vergelijken).

Moet je nu de rest van je leven aan het konijnenvoer (rauwe worteltjes?) en mag je nooit meer iets lekkers (Twix?).
Tuurlijk niet!
Maar zorg dat je kiest…
Eet de dingen die JIJ echt wil (vanuit jezelf, niet omdat je een reclame zag of omdat iemand aandringt of omdat het hoort bij een gelegenheid).
Eet de dingen die zo lekker zijn dat ze eventuele negatieve consequenties voor jou absoluut waard zijn.
Eet het!
Geniet ervan!
Eet precies genoeg om de ervaring te hebben en stop met eten wanneer het speciale er wel weer vanaf is.

Tuurlijk, je kan tegen jezelf zeggen dat het niet leuk is dat je niet mee kan doen met elke verjaardagstaart op kantoor… maar het is ook niet leuk om ontevreden te zijn over je gezondheid of hoe je je voelt of wanneer je geen vertrouwen durft te hebben in jezelf en je eigen keuzes.

Je kiest je eigen moeilijk… dat klinkt in het Amerikaans toch beter: You choose your hard.
Hou op met je bullshit vergelijkingen en stop met de persoon die je probeert te helpen met veranderen een verhaal op de mouw te spelden.
Steek die energie in gaan voor jouw 100% inzet en verander je leven… voor altijd.

Comments are closed.